بررسی روشمند تپه مودa، سربیشه

تپه باستانی مود در فاصله 35 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان بیرجند و چهار کیلومتری شمال شهر مود در استان خراسان جنوبی واقع شده است. مساحت این تپه در حدود شصت و چهار هزار متر مربع می باشد و ارتفاع آن در بلندترین نقطه به ده متر می رسد. تپه تاریخی مود شامل دو تپه در مجاورت هم می شود که در محور شرقی- غربی قرار گرفته اند. تپه بزرگتر به نام مود a و تپه کوچکتر به نام مود b نامگذاری شده است. مطالعه داده های سطحی این تپه با هدف اولیه بازسازی تاریخ استقرار آن، نیازمند روشی بود که تمامی بخش های مختلف تپه را در بر گرفته و در عین کارآمدی، بر اصول آماری نیز مبتنی باشد. از اینرو، "روش نمونه برداری سیستماتیک" (systematic sampling) برای جمع آوری نمونه ها از سطح تپه مناسب تشخیص داده شد. بررسی روشمند باستان شناختی تپه مود a در سه مرحله مشخص شامل: نقشه برداری، نمونه برداری و مستند سازی یافته ها به انجام رسید. بدین منظور، پس از تهیه نقشه توپوگرافی تپه و شبکه بندی آن به مربع های 10×10 متر، با روش نمونه برداری سیستماتیک، 10% مربع ها انتخاب و تمامی مواد فرهنگی موجود در آنها جمع آوری شدند. حاصل اعمال روش نمونه برداری سیستماتیک منجر به گرد آمدن تعداد 4700 قطعه سفال از سطح تپه شد. مجموع نمونه های سفالین جمع آوری شده ازسطح تپه مودa، براساس یک یا چند متغیر به گروه های مختلفی تقسیم و هر گروه نیز بر اساس متغیر یا متغیرهای مناسب به گونه ها و زیر گونه های متعددی تقسیم شده اند. سپس از هر گونه، نمونه هایی برای طراحی، عکاسی و مقایسه گونه شناختی انتخاب شدند و عمل گونه شناختی آنها با استناد به منابع گوناگون به دقت انجام گرفت. نتایج مطالعات نشان می دهد که تپه مود در دوره اشکانی دارای بیشترین وسعت استقراری بوده و این دوره مهمترین دوره استقراری تپه می باشد. همچنین بیشترین مناسبات و ارتباطات فرهنگی تپه مود در دوره اشکانی با مناطق همجوار خود بویژه حوزه فرهنگی سیستان بوده است. سفال غالب این تپه نیز، سفال آجری رنگ ساده و منقوش با نقش کنده می باشد.